ภาวะซึมเศร้าจะมีอาการหลัก คือ มีอารมณ์ซึมเเละเศร้าเกือบทั้งวัน ขาดความสนใจสิ่งต่างๆ รอบตัว รู้สึกเบื่อหน่าย เบื่ออาหาร นอนไม่หลับ อ่อนเพลียง่าย โดยในตำราแพทย์แผนจีนได้อธิบายเกี่ยวกับอารมณ์ต่างๆ ที่สามารถก่อโรคได้ ซึ่งหนึ่งในนั้นคือการครุ่นคิด คิดมาก เครียดจนไม่เป็นอันกินอันนอน ซึ่งจะส่งผลต่อม้าม ทำให้ไม่อยากอาหาร หรืออีกหนึ่งอารมณ์คือ เศร้าหรือกังวล จะส่งผลต่อการไหลเวียนของชี่ในร่างกายโดยเฉพาะพลังชี่ของตับติดขัด ทำให้จิตใจหดหู่ หายใจได้ไม่เต็มอิ่ม และรู้สึกไม่มีความสุขในชีวิต

โดยบทความนี้เราจะมายกตัวอย่าง 5 สมุนไพรที่เป็นตัวยาเสริมฤทธิ์ในตำรับยาที่ใช้รักษาภาวะซึมเศร้า เครียด หรือวิตกกังวล ตัวอย่างเช่น

1. ไฉหู 柴胡

มีรสขมและเผ็ด ฤทธิ์เย็นเล็กน้อย
สรรพคุณ : สงบตับ ช่วยให้ลมปราณตับไหลเวียนดี ผ่อนคลายความเครียด บรรเทาอาการซึมเศร้า ช่วยให้หยางชี่ขึ้นสู่ด้านบน

2.หยวนจื้อ 远志

มีรสเผ็ดอมขม ฤทธิ์อุ่นเล็กน้อย
สรรพคุณ : ช่วยสงบประสาท ทำให้การทำงานของหัวใจและไตสัมพันธ์กันมากขึ้น จิตใจสงบและช่วยนอนหลับให้ดีขึ้น

3.ต่านหนานซิง 胆南星

มีรสขม ฤทธิ์เย็น
สรรพคุณ : ระบายความร้อน ขับและละลายเสมหะร้อนจัด ลดอาการสะดุ้งผวา ช่วยสงบประสาท จิตใจสงบขึ้น

4. ไป๋เหอ 百合

มักจะใช้เป็นตัวยาเสริม เพราะมีรสหวาน ฤทธิ์เย็นเล็กน้อย
สรรพคุณ : เสริมอิน ให้ความชุ่มชื้นแก่ปอด ระบายความร้อนหัวใจ ทำให้จิตใจสบาย หายใจได้คล่อง เต็มอิ่มและโล่งขึ้น

5.ต้าเจ่า 大枣 พุทราจีน

มักจะใช้เป็นตัวยาเสริมและนำพา เพราะมีรสหวาน ฤทธิ์อุ่น
สรรพคุณ : ปรับสมดุลม้ามและกระเพาอาหาร ช่วยให้อยากอาหาร และสร้างเลือด สงบจิตใจได้อีกด้วย

บทความโดย แพทย์จีน ปิยพัชร์ วีรนนท์บุรภัทร (พจ.1379)